मराठी नाव : एरंड
इंग्रजी नाव :
लॅटिन नाव :
Ricinus conmunis.
कुल :
Euphorbiaceac
स्थान :
आशिया व आफ्रिका खंडात ही वनस्पती आढळते.
वाढ :
: ही एक छोटीशी झुडुप उंचीची वनस्पती आहे. या वनस्पतींची उंची ही २ ते ४ मीटर उंच आहे.
• रानात, जंगलात, एखाद्या शेताकडेला ही वनस्पती आढळते.
• खोड :
या वनस्पतीचे खोड हे बारीक नळी सारखे असून त्यावर पेरे असतात. एक प्रकारे ऊसाच्या कांड्यासारखी रचना असणारे.
• या वनस्पतीची पाने ही छत्री सारखी असून एखाद्या चांदणी सारखी वाटतात. मध्य भागाशी शिरेने जोडलेली असतात गडद हिरव्या किंवा तांबूस रंग त्यावर असतो.
• फळ :
या वनस्पतीची फळे ही लहान काटेरी असतात. पण काटे मऊ असतात. जे बिजप्रसार होण्यासाठी उपयुक्त असतात.
• बिया :
फळाच्या आतील बाजूस अनेक भाग दिसून येतात. त्यात काळसर रंगाच्या बिया असतात.
त्यावर पांढरट रेषा दिसून येतात.
• वनस्पतीचा प्रकार :
• लहान आकाराची एरंड:
यामधेे एरंडाच्या वनस्पतीचा अकार लहान असून त्यातील बियांचे तेल व मुळांचा औषधात वापर करतात.
• तांबडी एरंड :
याचे तेल तीव्र उग्र असते. ते औषधात वापरतात.
• वर्षायु : एक वर्ष जगणारा एरंड ती वर्षायू एरंड होय.
• दीर्घायु एरंड : जी जास्त वर्ष जगते.
• या झाडाच्या बियांना एरंडी असे म्हणतात.
• एरंड वनस्पतीचे आयुर्वेदीक उपयोग :
• एरंड तेल हे कडू, तिक्त, गोडसर चिकट असे असते.
• पोट साफ होत नसेल तर एरंडेल तेलाचे सेवन सकाळी उपाशीपोटी केले जाते. ते गरम पाणी किंवा कोऱ्या चहात टाकून घेतल्यास पोट साफ होते.
• कंबर दुखी, पाठदुखी व अन्य वातविकाराने जर अंग दुखत असेल. तर त्यावर उपाय हा एरंडेल तेलाचा होतो. त्यामधे एरंडेलने मालिश केल्यावर वात दोष कमी होतो.
• आमवात रोगात जर एरंडेल तेल सेवन केले तर बराच फरक पडतो कडकडून भूख लागून वातविकार नाहीसा होतो.
• तीक्ष्ण गुण असल्याने एरंडेल तेल सर्व शरीरातील भागात पसरते. त्यामुळे आपणास सर्व आजारांवर उपयोगी पडते. यामुळे विरेचन क्रियेत याचा वापर केला जातो.
• शरीरात जागोजागी गाठी होणे यावर एरंडेल तेल सेवन करत राहिल्यास व वरून मालिश करत राहिल्यास गाठी विरून जातात. व शरीर निरोगी होण्यास मदत होते.
• वारंवार ताप येत असेल तर पोटातील विकार, उदर शुळ, तसेच पोटात मल साठून राहिल्यास एरंडेल तेल घेत राहिल्यास शरीर शुद्धी होते.
• एरंडेल तेलामुळे बुध्दी व स्मरणशक्ती वाढते.
• सुशुताचाऱ्यांमते वय स्थापक असून कामवर्धक व शुक्रधातू वाढवतो.
• सामर्थ्य, शक्ती व बलवर्धक एरंडेल तेल असते. त्याच्या नियमित सेवनाने कांती सुधारते. व त्वचा व केसांसाठी सुद्धा फायदा होतो.
• पित्त वाढणे, जळजळ छातीत होणे यासाठी येरंडेल तेल घेतात.
• येरंडेल तेल हे लहानापासून मोठ्यांपर्यंत सेवन केल्यास फायदेशीर असते.यासाठी रोज सकाळी उपाशीपोटी सहा मिली रोज असे सलग तीन दिवस घेतल्यास शरीर पूर्ण शुद्ध होते.
• एरंडेल तेल हे विशेषत वर्षातून शरद व वसंत ऋतूत घेतले जाते. यावेळी उष्णता वाढून आजार वाढतात. तेव्हा या काळात एरंडेल तेलाचे सेवन चांगले.
• एरंडेल तेल चहा, गरम पाणी, लिंबूपाणी, यामधून घ्यावे.
• तीन दिवस विरेचन केल्यावर लगेच आहार घेताना हलका आहार घ्यावा. यामधे ताकभात किंवा पेज सेवन करावी.
• मोठ्या प्रमाणात किड नियंत्रण करण्याचे काम एरंड करते. त्यामुळे शेतकरी शेताच्या बांधावर एरंड वनस्पती लावतात. व पिकांचे संरक्षण करतात.
अशी आहे एरंड वनस्पती विषयी आयुर्वेदीक औषधी माहिती
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
ही कोणतीही सरकारी वेबसाईट नसून प्रायव्हेट आहे. तुम्ही सरकारी वेबसाईट पाहून खात्री करून घेऊ शकता.